Bu kitap Oran Pamuk’un Harvard Üniversitesi’nde verdiği  Norton Dersleri’nin toplamı. Kitapta bir roman okuru ve bir roman yazarı olarak okuma ve yazma süreçlerini kendi deneyimlerinden yola çıkarak bize aktarıyor. Schiller’in bir makalesine atıfta bulunarak ortaya koyduğu saf romancı ile, yazdıklarının genel hikayeye uyacağından emin olarak, başkalarının ne diyeceğine aldırmaksızın, eleştiriye, ölçüye, tekniğe, detaya takılmaksızın büyük bir doğal serbestlikle, kendine güvenle yazanları anlatıyor. Düşünceli romancı ise, akılla, hesapla, planla yazan, yazdıkları üzerinde sürekli düşünen, değiştiren, yazının kendine sunduğu olanakları zorlayan, yazdıklarının asla tam olmadığını düşünen yazar olarak karşımıza çıkıyor. Saf ve Düşünceli kelimeleri sadece yazarlar için değil (burada yazar olarak bahsedilenler, roman yazarları oluyor ve kitap boyunca Orhan Pamuk “romancı” kelimesini kullanıyor) aynı zamanda okurlar için de kullanılıyor.Öncelikle kendi roman okuma sürecini anlatan yazar, uzun yıllar boyunca okuduğu edebi romanların etkisinde kalarak,  bir anda ressam olmaktan vazgeçip romancı olmaya karar verdiğini, roman yazmanın da kelimelerle resim yapmak olduğunu pek çok kez ve üstüne basarak söylüyor.
Yazarlar, özellikle roman yazmak isteyenler için ipuçları içeren kitap aynı zamanda iyi bir okurun ya da neden, hangi duyguyla okuduğumuzun da tarifini veriyor. Hatta kimi bölümlerde  okurları, neden ve nasıl okudukları bakımından kategorize ediyor. Bu noktalarda ilginç, küçük hikayecikler ve örneklemelerle süslüyor yazdıklarını. Kendi okuma tarihini, etkilendiği romanları, yazarları, makaleleri de anlatmadan geçmiyor.
Şimdi sözü Orhan Pamuk’a bırakıyor ve altını çizdiğim bazı cümleleri paylaşıyorum:
“Roman okumanın asıl zevki, dünyayı dışarıdan değil; içeriden, o dünyada yaşayan kahramanların gözünden görebilmekle başlar. Roman okurken başka hiçbir edebi biçimin sağlayamadığı hızla, genel manzarayla geçici anlar arasında, genel düşüncelerle özel durumlar arasında gider geliriz. Genel manzara resmine uzaktan bakarken, bir anda kendimizi manzaradaki insanın düşüncelerinin içinde, ruh durumunun gölgeleri arasında buluruz.”
…
“Her romancının eseri, kitapları; hayat hakkında yaptığı on binlerce küçük gözlemini, yani duyumlara dayalı hayat deneyimini sergilediği bir yıldızlar kümesidir. Bir kapıyı açmaktan eski bir sevgiliyi hatırlamaya, her türlü insani ayrıntıyı kapsayan bu duyumsal anlar, romanların başka hiçbir şeye indirgenemeyecek ilham anlarını, kişisel yaratıcılık noktalarını teşkil eder. Bu sayede yazarın kendi hayat deneyiminden doğrudan edindiği bilgi ya da roman ayrıntısı dediğimiz şey de, hayal gücüyle ayrılması zor bir şekilde birleşir.”
…
Ben diyorum ki: Yazmayı ve okumayı kendine düstur edinmişlere tavsiye ederim.
Yer: Istanbul, Türkiye

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Okumak ya da Okumamak: "Kayıp Zamanın İzinde"

Resim
2019 yılı bahar aylarında Gergedan Atölye'de son toplantılarımızı yaparken bir Proust dalgası dolaşmıştı odanın içinde. Dalgayı başlatan atölyemizin müdavimlerinden Canan Hanım'dı. Okur muyuz, okumaz mıyız diye düşünürken o dalgaya kapılıp "Evet," demiş buldum kendimi. O yaz Proust okumakla geçti. Benim için Proust okumak sadece Kayıp Zamanın İzinde 'yi okumakla biten bir iş değil. Anlatmak üzere okuduğum her kitabın ve yazarın çevresinde onlarca kez dönüp iç içe geçen bir sürü okuma çemberi çizdiğimi söylersem abartmış olmam. Başta Mehmet Rifat'ın yazdıkları olmak üzere o büyük romana geçmeden o kadar çok şey okudum ki neredeyse kitabın hangi cildinde ne var, nasıl anlatıyor, metnin içinde nelerle karşılaşacağım, hepsini biliyordum. Oysa romanı okumaya başladığımda pek de düşündüğüm gibi olmadı. Anladım ki yazarın sunduğu evren benim düşündüğümden çok daha katmanlıydı. 2019 Ekim'inde Gergedan Kitabevi'nin arka odasında yirmi kişilik bir yolculuktu  Ka...
Devamı

Cenk Hikayeleri - Murathan Mungan

Resim
Cenk Hikâyeleri’ni ilk kez 1986 yılında Remzi Kitabevi yayınlamış. Elimdeki 2010 yılında Metis’ten çıkan on ikinci basım. Kapak resmi Fatma Tülin Öztürk tarafından bu eser için özel olarak yapılmış. Ne yazık ki öyküye hak ettiği değeri vermeyen okurlarımızın yirmi dört yılda da olsa bir öykü kitabını on ikinci basıma taşımış olmaları ne mutlu. İçinde altı öykü barındıran bu kitaptaki her hikâye iki kahramanın birbirleriyle mücadelesini ve bir yandan da kahramanların kendileriyle hesaplaşmalarını anlatıyor. Her kahraman diğerine ayna tutuyor. Murathan Mungan’ın sade ama incelikle işlediği dili, yeni ve eski kelimeleri ustalıkla kullanması, gereksiz diyaloglardan kaçması her öykünün tadına tat katıyor. Bir kitabı okurken onun içine girebilmek, o anı yaşayabilmek önemlidir. Mungan’ın öykülerinde çizdiği atmosfer öyle güçlü ki, yağmurdan sonra topraktan çıkıp burnunuza dolan buğuyu sayfaların arasında hissedebiliyorsunuz. İlk öykü, Şahmeran’ın Bacakları… Elbette bir Şahmeran ö...
Devamı

Bir Ölünün Defteri - Halid Ziya Uşaklıgil

Resim
KARA KAPLI DEFTERİN KARA YAZILARI Bir Ölünün Defteri ’ni tutuyorum elimde, içim ürperiyor. Ne bulacağım içinde dersiniz?  Yarım kalan hayaller ve yaşanamamış bir hayat mı, saadet ve umut dolu yazılar mı? Elbette ikincisini yeğlerim ama yazar Halit Ziya olunca birincinin cevabını bulacağınız su götürmez. Servet-i Fünun yazarları gibi o da melankoli ve dram sever çünkü. Hatta acı var mı acı repliğiyle sorarsanız, size evet der. Bir Ölünün Defteri ,  Osman Vecdi adlı kahramanın günlüğüdür. Vecdi günlüğünde, halasının kızı Nigar’a olan aşkını anlatır. Çocukluk yıllarından başlayarak ele aldığı anılarını, Nigar ve arkadaşı Hüsam ile tanışıklıklarını ve onlara karşı hissettiklerini kaleme alır. Eser bu şekliyle Genç Werther’in Acıları’ nı hatırlatıyor sanki. İkisi de günlük biçiminde yazılmış ve sevdiğine kavuşamamış melankolik kişilikleri ele alıyor. Werther’in dramla biten aşk hikâyesine benzer biçimde noktalanıyor Vecdi’nin hayatı. Vecdi’nin günlüğünü Hüsam tanıtır bizlere. H...
Devamı