Ubor Metenga Buluşmaları - Tomris Uyar

Salon hıncahınç dolu. Hatta merdivenlerde bile oturanlar var. Herkes Tomris Uyar için burada. Hem öyküsünü okuyacağız hem geçmiş doğum gününü kutlayacağız.

"Dikkat! Kırılacak Eşya" öyküsü 1980 de Yürekte Bukağı isimli kitabında yayınlanmış. Yazar bu öyküde farklı bir teknik kullanmış. Ayfer Tunç, bu tekniği "karşılıksız diyalog" olarak isimlendirdi. Yayınladığı günlüklerinden (Gün Dökümleri, Günlükler) öğrendiğimize göre Tomris Uyar 1970-1980 arasında yazdığı öykülerin sıradan faşizm ve cinsellik temalı olduklarını ve bu imgelerle değerlendirilmelerini istemiş.
Bu öyküyü yeni ve yeniden okuyacaklara, Ayfer Tunç, Murat Gülsoy ve Yekta Kopan'ın tartıştığı, uzlaştığı noktaları kısa başlıklar halinde sunuyorum. Belki bu kez daha farkı bir okuma olur :)

* Metinde göze çarpan ilk çatışma, bir sınıf meselesi olduğu; burjuva hayatın eleştirisi.

*Öykü de kadınsı imgeler özellikle vurgulanmış. Bu vurgu, kadının o dönemdeki yerini belli ediyor ve toplumun kadına bakışını özetliyor. Öykünün kahramanı çevresindeki kadınlar tarafından seviliyor, korunuyor ama o kadınlara nasıl bakıyor?

*Teknik olarak kullanılan karşılıksız diyalog, kahramanın sesini duyuruyor bize. Bu durum kahramanın aslında karşısındaki kişiyi de duymadığını yalnızca kendi sesine odaklandığını belirginleştiriyor. İçerik ve biçim tam olarak uyuşuyor.

*Sesini duymadığımız kişi yani diyaloğun sessiz kişisi, ideal insan motifi olabilir.

*Öykünün kahramanı bize Oğuz Atay karakterlerini anımsatıyor aslında. Tutkunu olduğu güven duygusu için kendi özlemlerinden vazgeçiyor. Ancak karşısına çıkan eski arkadaşı, sınıfından duyduğu huzursuzluğu anımsatıyor ona.

*Metinde sıradan faşizmin insan üzerindeki etkisini görüyoruz; aşağıdan gelen, kendiliğinden oluşan bir faşizm burada öne çıkan.

*İç seslerde okuduğumuz "sözcüklerden korkma" durumu da dönemin faşist iktidarının topluma saldığı konuşma korkusuna gönderme yapıyor.
Özetle, bu öykü bir hesaplaşma metni diyebiliriz.

Keyifli okumalar dilerim.

Yorumlar

  1. Adsız30 Mart, 2012

    Sevgili Fatma Hanım,

    Notlarınızı okurken, "Sevgi ve bilgi paylaşıldıkça çoğalır." sözü dönüp durdu..

    Duyarlılığınıza TEŞEKKÜRLER...

    Sevgilerimle,

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Okumak ya da Okumamak: "Kayıp Zamanın İzinde"

Resim
2019 yılı bahar aylarında Gergedan Atölye'de son toplantılarımızı yaparken bir Proust dalgası dolaşmıştı odanın içinde. Dalgayı başlatan atölyemizin müdavimlerinden Canan Hanım'dı. Okur muyuz, okumaz mıyız diye düşünürken o dalgaya kapılıp "Evet," demiş buldum kendimi. O yaz Proust okumakla geçti. Benim için Proust okumak sadece Kayıp Zamanın İzinde 'yi okumakla biten bir iş değil. Anlatmak üzere okuduğum her kitabın ve yazarın çevresinde onlarca kez dönüp iç içe geçen bir sürü okuma çemberi çizdiğimi söylersem abartmış olmam. Başta Mehmet Rifat'ın yazdıkları olmak üzere o büyük romana geçmeden o kadar çok şey okudum ki neredeyse kitabın hangi cildinde ne var, nasıl anlatıyor, metnin içinde nelerle karşılaşacağım, hepsini biliyordum. Oysa romanı okumaya başladığımda pek de düşündüğüm gibi olmadı. Anladım ki yazarın sunduğu evren benim düşündüğümden çok daha katmanlıydı. 2019 Ekim'inde Gergedan Kitabevi'nin arka odasında yirmi kişilik bir yolculuktu  Ka...
Devamı

Cenk Hikayeleri - Murathan Mungan

Resim
Cenk Hikâyeleri’ni ilk kez 1986 yılında Remzi Kitabevi yayınlamış. Elimdeki 2010 yılında Metis’ten çıkan on ikinci basım. Kapak resmi Fatma Tülin Öztürk tarafından bu eser için özel olarak yapılmış. Ne yazık ki öyküye hak ettiği değeri vermeyen okurlarımızın yirmi dört yılda da olsa bir öykü kitabını on ikinci basıma taşımış olmaları ne mutlu. İçinde altı öykü barındıran bu kitaptaki her hikâye iki kahramanın birbirleriyle mücadelesini ve bir yandan da kahramanların kendileriyle hesaplaşmalarını anlatıyor. Her kahraman diğerine ayna tutuyor. Murathan Mungan’ın sade ama incelikle işlediği dili, yeni ve eski kelimeleri ustalıkla kullanması, gereksiz diyaloglardan kaçması her öykünün tadına tat katıyor. Bir kitabı okurken onun içine girebilmek, o anı yaşayabilmek önemlidir. Mungan’ın öykülerinde çizdiği atmosfer öyle güçlü ki, yağmurdan sonra topraktan çıkıp burnunuza dolan buğuyu sayfaların arasında hissedebiliyorsunuz. İlk öykü, Şahmeran’ın Bacakları… Elbette bir Şahmeran ö...
Devamı

Bir Ölünün Defteri - Halid Ziya Uşaklıgil

Resim
KARA KAPLI DEFTERİN KARA YAZILARI Bir Ölünün Defteri ’ni tutuyorum elimde, içim ürperiyor. Ne bulacağım içinde dersiniz?  Yarım kalan hayaller ve yaşanamamış bir hayat mı, saadet ve umut dolu yazılar mı? Elbette ikincisini yeğlerim ama yazar Halit Ziya olunca birincinin cevabını bulacağınız su götürmez. Servet-i Fünun yazarları gibi o da melankoli ve dram sever çünkü. Hatta acı var mı acı repliğiyle sorarsanız, size evet der. Bir Ölünün Defteri ,  Osman Vecdi adlı kahramanın günlüğüdür. Vecdi günlüğünde, halasının kızı Nigar’a olan aşkını anlatır. Çocukluk yıllarından başlayarak ele aldığı anılarını, Nigar ve arkadaşı Hüsam ile tanışıklıklarını ve onlara karşı hissettiklerini kaleme alır. Eser bu şekliyle Genç Werther’in Acıları’ nı hatırlatıyor sanki. İkisi de günlük biçiminde yazılmış ve sevdiğine kavuşamamış melankolik kişilikleri ele alıyor. Werther’in dramla biten aşk hikâyesine benzer biçimde noktalanıyor Vecdi’nin hayatı. Vecdi’nin günlüğünü Hüsam tanıtır bizlere. H...
Devamı