Memleket Garları ve Demiryolu Öyküleri - Kemal Varol


Demiryoluna, istasyonlara yakın evlerde oturdum çoğu kez. Bazen yalnızlığımı paylaştılar çuf çuf sesleriyle, bazen sevdama neşe kattılar gecenin içinde yankılanan düdükleriyle. Trenlerle ilgili ilk anılarım Ataköy'de oturduğumuz apartmanın bahçesinde papatya toplarken geçen trenlere, pencerelerinden bakan sırlı yüzlere babamla birlikte el sallamamdır. Erenköy İstasyonu'nda beklediğim banliyö trenlerinin yeşil karton biletleri vardı, ortası delik. Haydarpaşa Garı'na yaptığımız sınıf gezisi de hafızamdaki en belirgin fotoğraflardan. Hat dışında bekleyen vagonları, garın içinde yankılanan sesleri, ürpertici serinliğini, koskoca saatlerini, vapurdan inip trene yetişebilmek için koşturan koskoca adamları hiç unutmam. Ama beni en çok etkileyen, henüz teknolojiye uzak olduğumuz o yıllarda, ışıklı bir panelin önündeki teknisyenlerin yanıp sönen yeşil, kırmızı noktalara bakarak trenlerin güzergahlarını, geliş-gidişlerini, neredeyse hatasız yönetebilmeleriydi. Belki de çocuk aklım bu işe bir türlü yatmamıştı.
Biz hala "demir ağlarla ördük anayurdu" diye bağıran bir nesildik ama buharlı trene yetişememiştik. Kara tren çoktan Sirkeci Garı önündeki yerini almıştı. Tren yolculuklarım Ankara'ya oldu hep, daha uzağa taşımadı o raylar beni. Ama trenle yaptığım hayali yolculuklarımın ucu bucağı, zamanı yok.
Edebiyatın içinde de trenlerin, tren yolculuklarının ayrı bir yeri var. Her yolculuk başka yollara açılıyor, her kapı farklı iklimlerde bırakıyor okuru. Yazar bazen geçmişe bazen geleceğe, bazen kaderine yol alıyor rayların üzerinde. Okur yazara yoldaşlık ederken kendi yolunu buluyor. Küçücük istasyonlarda, kocaman gar binalarında, eski yeni dostlar ediniyor.
Kemal Varol'un edebiyatımızdaki garları hem konu hem de konuk edinen öykülerden yaptığı Memleket Garları isimli kitabı uzun zaman şehrin kapıları olan garlara ait bilgiler vermekle kalmıyor, usta öykücülerimizin diliyle garlarda doğan ve yok olan hayalleri, hayatları, sevdaları, hüzünleri yeniden hatırlatıyor. Eskiyen, yanıp yıkılan, kaybolan, her şeye rağmen ayakta kalıp direnen gar binaları kendi öyküleriyle birlikte bizim öykülerimizi de anlatıyorlar. Belki de zamanın kulağına fısıldıyorlar usulca.
Demiryolu Öyküleri ise Türk edebiyatında rayların üzerinde yer alan öykülerle karşımıza çıkan bir kitap. Kemal Varol burada da incelikli bir seçim yapmış ve tercihlerini, nedenleriyle kitabının önsözünde açıklamış. Bazı öyküler doğrudan demiryolu üzerinde, raylarda, trenlerde, vagonlara sinmiş sözcüklerle yol alırken. Bazı öykülerde sadece trenlerin çağrışımlarıyla karşılaşıyoruz. Ama bu kitabı eksiltmiyor aksine zenginleştirip daha biricik kılıyor.
Son sözü Varol'a bırakmak istiyorum:
Sadece edebiyat adına kullanışlı imgeler sundukları için değil, her yazara yola çıkma imkanı sunduğu için de değil, Anadolu'nun bozkır ve dağlarından geçen bu işaret fişeğini bütün çocukların aklına uzak yerleir düşürdüğü için de severdim. Beni götürmediği, bir istasyona sabitlediği, yolda olanları kıskandığım için o trenlere bir taş da ben atardım belki de.
Memleket Garları
Haz: Kemal Varol
İletişim Yayınları

Demiryolu Öyküleri
Haz: Kemal Varol
Sel Yayıncılık

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Okumak ya da Okumamak: "Kayıp Zamanın İzinde"

Resim
2019 yılı bahar aylarında Gergedan Atölye'de son toplantılarımızı yaparken bir Proust dalgası dolaşmıştı odanın içinde. Dalgayı başlatan atölyemizin müdavimlerinden Canan Hanım'dı. Okur muyuz, okumaz mıyız diye düşünürken o dalgaya kapılıp "Evet," demiş buldum kendimi. O yaz Proust okumakla geçti. Benim için Proust okumak sadece Kayıp Zamanın İzinde 'yi okumakla biten bir iş değil. Anlatmak üzere okuduğum her kitabın ve yazarın çevresinde onlarca kez dönüp iç içe geçen bir sürü okuma çemberi çizdiğimi söylersem abartmış olmam. Başta Mehmet Rifat'ın yazdıkları olmak üzere o büyük romana geçmeden o kadar çok şey okudum ki neredeyse kitabın hangi cildinde ne var, nasıl anlatıyor, metnin içinde nelerle karşılaşacağım, hepsini biliyordum. Oysa romanı okumaya başladığımda pek de düşündüğüm gibi olmadı. Anladım ki yazarın sunduğu evren benim düşündüğümden çok daha katmanlıydı. 2019 Ekim'inde Gergedan Kitabevi'nin arka odasında yirmi kişilik bir yolculuktu  Ka...
Devamı

Cenk Hikayeleri - Murathan Mungan

Resim
Cenk Hikâyeleri’ni ilk kez 1986 yılında Remzi Kitabevi yayınlamış. Elimdeki 2010 yılında Metis’ten çıkan on ikinci basım. Kapak resmi Fatma Tülin Öztürk tarafından bu eser için özel olarak yapılmış. Ne yazık ki öyküye hak ettiği değeri vermeyen okurlarımızın yirmi dört yılda da olsa bir öykü kitabını on ikinci basıma taşımış olmaları ne mutlu. İçinde altı öykü barındıran bu kitaptaki her hikâye iki kahramanın birbirleriyle mücadelesini ve bir yandan da kahramanların kendileriyle hesaplaşmalarını anlatıyor. Her kahraman diğerine ayna tutuyor. Murathan Mungan’ın sade ama incelikle işlediği dili, yeni ve eski kelimeleri ustalıkla kullanması, gereksiz diyaloglardan kaçması her öykünün tadına tat katıyor. Bir kitabı okurken onun içine girebilmek, o anı yaşayabilmek önemlidir. Mungan’ın öykülerinde çizdiği atmosfer öyle güçlü ki, yağmurdan sonra topraktan çıkıp burnunuza dolan buğuyu sayfaların arasında hissedebiliyorsunuz. İlk öykü, Şahmeran’ın Bacakları… Elbette bir Şahmeran ö...
Devamı

Bir Ölünün Defteri - Halid Ziya Uşaklıgil

Resim
KARA KAPLI DEFTERİN KARA YAZILARI Bir Ölünün Defteri ’ni tutuyorum elimde, içim ürperiyor. Ne bulacağım içinde dersiniz?  Yarım kalan hayaller ve yaşanamamış bir hayat mı, saadet ve umut dolu yazılar mı? Elbette ikincisini yeğlerim ama yazar Halit Ziya olunca birincinin cevabını bulacağınız su götürmez. Servet-i Fünun yazarları gibi o da melankoli ve dram sever çünkü. Hatta acı var mı acı repliğiyle sorarsanız, size evet der. Bir Ölünün Defteri ,  Osman Vecdi adlı kahramanın günlüğüdür. Vecdi günlüğünde, halasının kızı Nigar’a olan aşkını anlatır. Çocukluk yıllarından başlayarak ele aldığı anılarını, Nigar ve arkadaşı Hüsam ile tanışıklıklarını ve onlara karşı hissettiklerini kaleme alır. Eser bu şekliyle Genç Werther’in Acıları’ nı hatırlatıyor sanki. İkisi de günlük biçiminde yazılmış ve sevdiğine kavuşamamış melankolik kişilikleri ele alıyor. Werther’in dramla biten aşk hikâyesine benzer biçimde noktalanıyor Vecdi’nin hayatı. Vecdi’nin günlüğünü Hüsam tanıtır bizlere. H...
Devamı