Ubor Metenga Buluşmaları - Onat Kutlar


İKSV Salon'da yapılan Ubor Metenga etkinlikleri Onat Kutlar'ın İshak isimli tek öykü kitabındaki son öykü olan "Kül Kuşları" incelemesiyle sona erdi. Umuyorum ki sonbaharda yeniden bir arada olacağız. Etkinliğin açılışında Ayfer Tunç öncelikle böyle "edebiyat obsesifi" bir yazarın sadece tek bir edebi kitap yazıp daha sonra başka alanlarda üretkenliğini devam ettirmesinden duyduğu kırgınlığı dile getirdi. Etkileyici bir yorumla dinlediğimiz öykünün ardından genelde Onat Kutlar'ın edebiyata duyduğu özen, öykülerindeki sözcük ekonomisi, anlatımın zenginliği ve her cümlede ayrı bir sahne kurarak öyküyü nasıl ustalıkla işleyip ilerlettiği üzerinde duruldu. Kül Kuşları adlı öykü için (öyküyü bulup okumanızı özellikle tavsiye ederim) Ayfer Tunç, Murat Gülsoy ve Yekta Kopan'dan aktaracaklarım ise şöyle:


  • Kitaptaki öykülerin hepsinde göze çarpan, evrensellik ya da zamansızlık: Açlık ve sefaletin bu derece yoğun, olağanüstü anlatımı, dili kullanmadaki ustalık ve yazarın her cümlede kurduğu sahneler okuru etkiliyor ve öykünün belli bir zamana ya da yere ait olmadığı hissini uyandırıyor. 
  • Yazar, son paragrafa dek üçüncü bir göz olarak öyküde yer almamayı tercih ediyor. Kullandığı ekonomik dil ve eksiltilmiş sahnelerle okura zihninde tamamlayacağı alanlar açıyor/bırakıyor.
  • Öykünün ilk cümlesinin ilk kelimeleri olan "kocaman bir anahtar" bize üç cümleyle evin resmini çiziyor.
  • Simit sahnesinde (Alt odanın kapısına yaklaştığı sırada cebinden gizlice büyük bir simit çıkardı. Yemeye başladı. Kapının önünde dönüp geriye baktı. Gazel'in görmediğini anladı.) hayatta kalma mücadelesini kısa ama vurucu bir biçimde ortaya koyuyor. Alışkın olduğumuz aile hikayelerindeki fedakar büyüklere bu metinde rastlayamıyoruz. Ezberimizi bozarken bir yandan bu sahneyle yaşlı kadına da acımamızı sağlıyor.
  • Bir gün önce ölüm yaşanmış bu sefalet içindeki evde herhangi bir dinsel törene, yasa, bu sebeple bir kedere rastlamıyoruz. Aksine arkaik bir oyun ile teselli arandığını görüyoruz. Bu durum metne öyle doğallıkla yerleştirilmiş ki yadırgamıyoruz. Acıyla rasyonel olarak baş edilemediğinde halkın eski pagan geleneklerine dönmesi resmediliyor. Kepçe gelin oyunuyla, anlatılamayan acı dile getiriliyor.
  • Oyun daha sonra halanın trajedisine dönüşüyor. Çocuk halanın acısının ve trajedisinin farkında olarak soruyor: "Babasını öldürecek mi?"
  • Metnin genelinde yazar hep çocuğun tarafındayken (onun dili, bakış açısı,...) son cümlelerde öykü düzleminden çıkıp soruyor, sorguluyor.
Son olarak Ubor Metenga yazarlarının dediği ve bendenizin de kesinlikle tavsiye ettiği, İSHAK'ın edebiyat tarafındaki herkesin kitaplığında mutlaka olmasıdır. Ne yazık ki YKY bu kitabı en son 2009 da, yayınlanışının 50. yılı anısına özel olarak 3000 adet basmış. Artık bulmak pek mümkün değil. Sahiplerinin kıymetini bildiklerini düşünerek, sahaflarda bile pek rastlanmadığını söyleyebilirim. Bulursanız kaçırmayın.

Yorumlar

  1. Adsız02 Mayıs, 2012

    Yazılarınızı gityat.com ' da paylabilir, kendi kanalınızı oluşturabilirsiniz. Sizleri de aramızda görmekten mutluluk duyarız.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Okumak ya da Okumamak: "Kayıp Zamanın İzinde"

Resim
2019 yılı bahar aylarında Gergedan Atölye'de son toplantılarımızı yaparken bir Proust dalgası dolaşmıştı odanın içinde. Dalgayı başlatan atölyemizin müdavimlerinden Canan Hanım'dı. Okur muyuz, okumaz mıyız diye düşünürken o dalgaya kapılıp "Evet," demiş buldum kendimi. O yaz Proust okumakla geçti. Benim için Proust okumak sadece Kayıp Zamanın İzinde 'yi okumakla biten bir iş değil. Anlatmak üzere okuduğum her kitabın ve yazarın çevresinde onlarca kez dönüp iç içe geçen bir sürü okuma çemberi çizdiğimi söylersem abartmış olmam. Başta Mehmet Rifat'ın yazdıkları olmak üzere o büyük romana geçmeden o kadar çok şey okudum ki neredeyse kitabın hangi cildinde ne var, nasıl anlatıyor, metnin içinde nelerle karşılaşacağım, hepsini biliyordum. Oysa romanı okumaya başladığımda pek de düşündüğüm gibi olmadı. Anladım ki yazarın sunduğu evren benim düşündüğümden çok daha katmanlıydı. 2019 Ekim'inde Gergedan Kitabevi'nin arka odasında yirmi kişilik bir yolculuktu  Ka...
Devamı

Cenk Hikayeleri - Murathan Mungan

Resim
Cenk Hikâyeleri’ni ilk kez 1986 yılında Remzi Kitabevi yayınlamış. Elimdeki 2010 yılında Metis’ten çıkan on ikinci basım. Kapak resmi Fatma Tülin Öztürk tarafından bu eser için özel olarak yapılmış. Ne yazık ki öyküye hak ettiği değeri vermeyen okurlarımızın yirmi dört yılda da olsa bir öykü kitabını on ikinci basıma taşımış olmaları ne mutlu. İçinde altı öykü barındıran bu kitaptaki her hikâye iki kahramanın birbirleriyle mücadelesini ve bir yandan da kahramanların kendileriyle hesaplaşmalarını anlatıyor. Her kahraman diğerine ayna tutuyor. Murathan Mungan’ın sade ama incelikle işlediği dili, yeni ve eski kelimeleri ustalıkla kullanması, gereksiz diyaloglardan kaçması her öykünün tadına tat katıyor. Bir kitabı okurken onun içine girebilmek, o anı yaşayabilmek önemlidir. Mungan’ın öykülerinde çizdiği atmosfer öyle güçlü ki, yağmurdan sonra topraktan çıkıp burnunuza dolan buğuyu sayfaların arasında hissedebiliyorsunuz. İlk öykü, Şahmeran’ın Bacakları… Elbette bir Şahmeran ö...
Devamı

Bir Ölünün Defteri - Halid Ziya Uşaklıgil

Resim
KARA KAPLI DEFTERİN KARA YAZILARI Bir Ölünün Defteri ’ni tutuyorum elimde, içim ürperiyor. Ne bulacağım içinde dersiniz?  Yarım kalan hayaller ve yaşanamamış bir hayat mı, saadet ve umut dolu yazılar mı? Elbette ikincisini yeğlerim ama yazar Halit Ziya olunca birincinin cevabını bulacağınız su götürmez. Servet-i Fünun yazarları gibi o da melankoli ve dram sever çünkü. Hatta acı var mı acı repliğiyle sorarsanız, size evet der. Bir Ölünün Defteri ,  Osman Vecdi adlı kahramanın günlüğüdür. Vecdi günlüğünde, halasının kızı Nigar’a olan aşkını anlatır. Çocukluk yıllarından başlayarak ele aldığı anılarını, Nigar ve arkadaşı Hüsam ile tanışıklıklarını ve onlara karşı hissettiklerini kaleme alır. Eser bu şekliyle Genç Werther’in Acıları’ nı hatırlatıyor sanki. İkisi de günlük biçiminde yazılmış ve sevdiğine kavuşamamış melankolik kişilikleri ele alıyor. Werther’in dramla biten aşk hikâyesine benzer biçimde noktalanıyor Vecdi’nin hayatı. Vecdi’nin günlüğünü Hüsam tanıtır bizlere. H...
Devamı